میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت
نوشته های مشابه
به گزارش وبدا، دکتر علیرضا رییسی، در همایش روز جهانی “ایمنی غذا” اظهار کرد: شعار امسال این روز، «ایمنی غذا: از علم تا عمل» است؛ شعاری که هشداری جدی به افرادی است که در حوزه شبه‌علم فعالیت می‌کنند؛ موضوعی که به یکی از معضلات جدی کشور ما تبدیل شده است.
وی افزود: امروزه در فضای مجازی، هر مطلبی بدون بررسی علمی منتشر و دست‌به‌دست می‌شود.
وی با تأکید بر لزوم مبارزه فرهنگی با جریان‌های شبه‌علمی و ضدعلمی که اقدام به تبلیغ و عرضه برخی مواد به‌عنوان دارو یا غذا می‌کنند، گفت: مصرف این‌گونه مواد باعث بروز عوارض جدی در مردم می‌شود. اگر به مراکز پیوند کبد مراجعه کنید، خواهید دید که شمار قابل توجهی از بیماران، به دلیل استفاده از همین مواد نامشخص، نیازمند بستری، پیوند و درمان‌های تخصصی شده‌اند؛ موادی که نوع و میزان ماده مؤثره آن‌ها مشخص نیست.
دکتر رییسی در ادامه تصریح کرد: به‌طور کلی، هر چیزی که از طریق دهان مصرف می‌شود، غذا تلقی می‌شود و این غذاها می‌توانند مانند دارو، هم مفید و هم مضر باشند. بنابراین، توجه به استانداردهای علمی در تولید، معرفی و مصرف مواد غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی گفت: اگر به تعریف علمی سموم نگاه کنیم، درخواهیم یافت که هر ماده‌ای بسته به دوز مصرف، می‌تواند همانند سم عمل کند. حتی مصرف بیش از حد آب نیز می‌تواند برای بدن مضر باشد؛ بنابراین، میزان مصرف هر ماده غذایی، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت دارد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه افزود: بیش از ۲۰۰ نوع بیماری مرتبط با غذا تاکنون شناسایی شده‌اند که طیفی از بیماری‌های ساده مانند اسهال تا بیماری‌های جدی مانند سرطان را شامل می‌شوند. غذا در بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر نیز نقش اساسی دارد. مصرف غذاهای ناسالم می‌تواند به افزایش کالری دریافتی، چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های مفصلی و دیگر اختلالات متابولیک منجر شود.
وی با بیان اینکه سهم غذا در بروز بیماری‌ها بسیار بالاست، اظهار کرد: طبق آمارهای موجود، غذا در میان پنج عامل اصلی مؤثر بر بیماری‌های غیرواگیر قرار دارد.
وی افزود: سالانه در جهان حدود ۶۰۰ میلیون نفر به بیماری‌های ناشی از آلودگی غذا مبتلا می‌شوند؛ به عبارتی، از هر ۱۱ نفر یک نفر درگیر این بیماری‌هاست. از این تعداد، متأسفانه حدود ۴۲۰ هزار مرگ سالانه گزارش می‌شود.
دکتر رییسی با تأکید بر بار اقتصادی سنگین این بیماری‌ها خاطرنشان کرد: هزینه مراقبت‌ها و درمان بیماری‌های ناشی از غذا سالانه به ۱۵ میلیارد دلار می‌رسد. این آمارها نشان می‌دهد که نقش سازمان غذا و دارو و معاونت بهداشت وزارت بهداشت در حوزه ایمنی و سلامت غذا، نقشی کلیدی و غیرقابل‌انکار است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به فعالیت نزدیک به یک میلیون مرکز تهیه و توزیع مواد غذایی در کشور عنوان کرد: این به آن معناست که تقریباً به ازای هر ۸۵ تا ۹۰ هزار نفر، یک مرکز تهیه و توزیع غذا وجود دارد. کنترل و نظارت بر چنین حجمی از مراکز، نیازمند همت و ظرفیت بالایی است.
وی ادامه داد: در این زمینه، همکاری خوبی میان سازمان غذا و دارو و معاونت بهداشت در حوزه تولید، عرضه و کنترل ایمنی مواد غذایی در جریان است. در حال حاضر، حدود ۱۲ هزار نفر از همکاران حوزه بهداشت در سطح کشور مشغول فعالیت‌اند و در فرآیندهایی مانند نظارت بر عرضه، نمونه‌برداری و ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه‌ها نقش ایفا می‌کنند.
دکتر رییسی تأکید کرد: این حجم بزرگ از فعالیت‌ها، ستون سلامت غذایی کشور است و باید با توان بیشتر و حمایت قوی‌تر ادامه یابد، چراکه سلامت مردم وابسته به اقدامات همین نیروهای پرتلاش است. اگر امروز در کشور شاهد طغیان گسترده بیماری‌های ناشی از آب و غذا نیستیم، نتیجه زحمات شبانه‌روزی کارشناسان و متخصصانی است که در آزمایشگاه‌های سازمان غذا و دارو و همچنین در میادین اجرایی حوزه بهداشت در سراسر کشور فعالیت می‌کنند.
وی ادامه داد: با توجه به پیشرفت‌هایی که در سطح جهانی در حوزه ایمنی غذا حاصل شده، خوشبختانه کشور ما نیز از این مسیر عقب نمانده است. با این حال، لازم است همگام با تحولات فناورانه، به‌ویژه در زمینه تکنولوژی‌های نوین و هوش مصنوعی، مجهزتر و به‌روزتر عمل کنیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تأثیرگذار در امنیت غذایی، «زمان» است، اظهار کرد: به‌عنوان نمونه، اگر در جایی نیاز باشد میزان باقی‌مانده سموم در مواد غذایی، به‌ویژه در میوه‌جات و سبزیجات، اندازه‌گیری شود، فاصله زمانی میان نمونه‌برداری، انجام آزمایش و دریافت نتیجه نهایی بسیار مهم و تعیین‌کننده خواهد بود.
وی گفت: متأسفانه در حال حاضر، این فاصله زمانی طولانی است. به این معنا که وقتی مأمور بهداشت از یک واحد عرضه مواد غذایی نمونه‌برداری می‌کند، تا زمان آماده شدن پاسخ آزمایش، ممکن است تمام آن مواد غذایی به فروش رفته و مصرف شده باشند. در چنین شرایطی، اقدام ما دیگر جنبه پیشگیرانه نخواهد داشت.
وی تأکید کرد: حل این مشکل و حرکت به‌سمت سیستم‌های سریع، دقیق و بلادرنگ یکی از ضرورت‌های اساسی ارتقای نظام ایمنی غذا در کشور است.
دکتر رییسی تصریح کرد: دومین مشکلی که به‌ویژه در حوزه کشاورزی با آن مواجه هستیم، نبود سیستم یکپارچه‌سازی و بارکدگذاری محصولات است. این نقیصه باعث شده است که نتوانیم منشأ دقیق محصولات کشاورزی را شناسایی کنیم.
وی گفت: در بسیاری از کشورهای پیشرفته، سامانه‌هایی وجود دارد که با استفاده از بارکدهای ۱۲ یا ۱۴ رقمی، اطلاعات دقیق مربوط به محل تولید محصولات ثبت می‌شود. در این سیستم‌ها، دو رقم اول بارکد مشخص‌کننده استان، دو رقم بعدی نشان‌دهنده شهر یا روستا و سایر ارقام معرف مزرعه یا تولیدکننده هستند.
دکتر رییسی با اشاره به اینکه سال‌هاست سازمان غذا و دارو و معاونت بهداشت خواستار راه‌اندازی چنین سیستمی شده‌اند، ادامه داد: اگر این سامانه در کشور ما نیز راه‌اندازی شود، به‌راحتی می‌توان در بازار، مبدأ هر میوه را تا سطح مزرعه شناسایی کرد. به‌عنوان مثال، اگر در یک میوه‌فروشی ۱۰ پرتقال عرضه شده باشد، بتوان تشخیص داد که هرکدام دقیقاً متعلق به کدام استان و مزرعه‌اند.
وی تأکید کرد: در نبود چنین نظام ردیابی‌ای، امکان سنجش دقیق و اجرای اقدامات کنترلی وجود ندارد. ما به‌عنوان متولیان سلامت کشور، باید این موضوع را با جدیّت پیگیری کنیم، چراکه ایجاد شفافیت در زنجیره تولید و عرضه محصولات غذایی، یکی از پایه‌های ایمنی و سلامت غذاست.
دکتر رییسی بیان کرد: باقی‌مانده سموم در مواد غذایی، به‌ویژه در میوه‌ها و سبزیجات، یکی از چالش‌های اصلی در حوزه ایمنی غذاست که باید به‌طور جدی مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: بر اساس آمارها، ۴۰ درصد از بار بیماری‌های ناشی از آلودگی‌های غذایی، مربوط به کودکان زیر ۵ سال است. این موضوع نشان‌دهنده آسیب‌پذیری بالای گروه‌های سنی پایین در برابر مصرف مواد غذایی فاقد کنترل کیفی کافی است.
وی با اشاره به ویژگی خطرناک برخی از این آلودگی‌ها، اظهار کرد: بسیاری از این آلودگی‌ها دارای خاصیت تجمعی هستند، به این معنا که ممکن است فرد در حال حاضر با مصرف یک میوه یا غذای خاص دچار مشکل حادی نشود، اما در بلندمدت، این آلودگی‌ها در بدن انباشته شده و می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند.
معاون بهداشَت وزارت بهداشت توضیح داد: آلودگی‌های غذایی همانند آلودگی هوا، در بسیاری موارد بدون علامت فوری هستند، اما فلزات سنگین و سموم تجمع‌یافته ممکن است در اندام‌هایی چون کبد، کلیه و طحال رسوب کرده و در آینده باعث بیماری‌های مزمن و خطرناک شوند.
دکتر رییسی تأکید کرد: در این میان، نقش سازمان غذا و دارو و معاونت بهداشت در تأمین امنیت و سلامت مواد غذایی، نقشی بی‌بدیل و حیاتی است که باید بیش از پیش تقویت شود.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه سخنان خود، بیان کرد: خوشبختانه برنامه‌ای که در این دوره در وزارت بهداشت دنبال می‌شود، مجموعه‌ای از اقدامات مهم و امیدبخش را دربرمی‌گیرد. از جمله مهم‌ترین اقدامات، تقویت ارتباط میان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و آزمایشگاه‌هاست، به‌نحوی که زمان پاسخ‌دهی به آزمایش‌ها کاهش یابد، که این موضوع از اولویت‌های اصلی ماست.
وی درباره اقدام دوم وزارت بهداشت، توضیح داد: در حال حاضر ۱۲ هزار کارشناس بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای در کشور داریم که آنان را به تجهیزات پرتابل آزمایشگاهی مجهز کرده‌ایم تا بتوانند آزمایش‌ها را در محل انجام دهند.
وی با اشاره به لزوم توسعه این تجهیزات، افزود: برنامه‌ریزی شده است که تعداد این دستگاه‌های قابل حمل افزایش یابد، و در همین راستا با چند شرکت دانش‌بنیان داخلی مذاکره شده تا این تجهیزات در داخل کشور تولید شوند، که قطعاً هزینه تمام‌شده پایین‌تری نیز خواهد داشت.
دکتر رییسی با تأکید بر لزوم مبارزه فرهنگی با پدیده شبه‌علم و ضدعلم اظهار کرد: متأسفانه امروزه در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها، تبلیغات گسترده‌ای درباره مواد غذایی یا دارویی صورت می‌گیرد که فاقد پایه علمی بوده و موجب بروز عوارض و آسیب‌های جدی برای مردم می‌شوند. در شرایط سخت اقتصادی کنونی، مردم برای تهیه مواد غذایی تحت فشار هستند و این وظیفه ماست که تضمین کنیم غذایی که بر سر سفره خانواده‌ها می‌رود، سالم و ایمن باشد. سلامت مردم امانتی در دستان ماست
معاون بهداشت وزارت بهداشت در پایان خاطرنشان کرد: سلامت مردم امانتی در دستان ماست و امیدواریم با تلاش و همدلی، در این مسیر موفق عمل کنیم.
