برای قرن‌ها و سال‌ها، نظام‌های درمانی سنتی به‌عنوان ستون اصلی حفظ سلامتی خانواده‌ها و جوامع شناخته شده‌اند. امروزه نیز، این روش‌ها در نقاط مختلف جهان کاربرد دارند و افراد زیادی از آن بهره می‌برند. در این حوزه، از ترکیب داروهای گیاهی، تکنیک‌های طب سوزنی، یوگا، درمان‌های بومی و سایر روش‌های طبیعی برای مقابله با بیماری‌ها و کاهش درد استفاده می‌شود.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، طب سنتی مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها و آداب و رسوم مبتنی بر باورها، نظریه‌ها و تجربیات محلی فرهنگ‌های گوناگون است که در زمینه‌های پیشگیری، تشخیص، درمان و بهبود بیماری‌های جسمی و روانی به کار گرفته می‌شود. از دیرباز، این نظام درمانی سهم مهمی در کاهش مرگ‌ومیر و تسکین دردها داشته و همچنان در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های بارز آن، دسترسی آسان به منابع درمانی طبیعی است؛ به طوری که داروهای گیاهی آن از نظر ایمنی و سلامت نسبت به داروهای شیمیایی برتری دارند.
طب سنتی دارای چندین شاخه است که هر یک با استفاده از روش‌ها و داروهای منحصر به فرد خود به درمان بیماری‌ها می‌پردازند. در ایران، دو شاخه برجسته وجود دارند: طب سنتی ایرانی و طب سنتی اسلامی. در ادامه به بررسی این دو حوزه می‌پردازیم.
این شاخه از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین روش‌های درمانی در تاریخ ایران به‌شمار می‌رود که از دوران باستان تا به امروز توسط پزشکان و محققان توسعه یافته است. در این نظام درمانی، از گیاهان دارویی، ماساژ و سایر تکنیک‌های درمانی برای بهبود وضعیت بیماران استفاده می‌شود. همچنین، تغذیه مناسب به عنوان عاملی در حفظ تعادل انرژی و بهبود سلامت در نظر گرفته شده است. به‌علاوه، کاربرد انرژی درمانی برای کاهش درد و تسریع بهبودی از ویژگی‌های بارز این روش محسوب می‌شود.
این شاخه، حاصل تلاش پزشکان و دانشمندان اسلامی است که با الهام از آیات قرآن و احادیث پیامبر (ص) شکل گرفته است. طب سنتی اسلامی با بهره‌گیری از توصیه‌های دینی و دستاوردهای علمی متألف از آثار برجسته دانشمندان اسلامی، سعی در ارائه راهکارهایی برای بهبود سلامت افراد دارد.
یکی از مفاهیم اساسی در طب سنتی، تقسیم‌بندی افراد بر اساس مزاج است که به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود:
با سابقه‌ای طولانی، طب سنتی از فواید متعددی برخوردار است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
در مجموع، طب سنتی با تلفیق دانش بومی و روش‌های طبیعی، همچنان به‌عنوان یک گزینه مکمل و موثر در ارتقاء سلامت جامعه مورد توجه قرار دارد.
بسیاری از مردم دانه شاهدانه را یک ابرغذا می‌دانند. دانه شاهدانه حاوی ترکیبات مغذی فراوانی است و طیف وسیعی از مزیت‌های سلامتی را ارائه می‌دهد. فواید شاهدانه شامل محافظت از مغز، تقویت قلب و بهبود مشکلات پوستی می‌شود.
بیشتر بخوانید »
پونه کوهی را می‌توان به صورت تازه، خشک یا به شکل روغن حاصل از آن مورد استفاده قرار داد و از فواید بی‌نظیر آن بهره‌مند شد. این گیاه اگرچه معمولاً در مقادیر کم استفاده می‌شود، اما حاوی مواد مغذی مهمی است؛ به طوری که یک قاشق چای‌خوری پونه کوهی خشک حدود ۸ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین K را برآورده می‌کند.
بیشتر بخوانید »
از دیدگاه طب سنتی دو اصطلاح لحمی و شحمی در توصیف نوع چاقی بکار می‌رود. چاقی لحمی یعنی چاقی عضلانی و گوشتی و چاقی شحمی یعنی چاقی که در اثر تجمع چربی ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید »
آلو یک میوه خوشمزه کم کالری با ویتامین‌ها و مینرال های متنوع، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها است. اگر آلو خشک باشد، کالری و فیبرش بیشتر است.
بیشتر بخوانید »
یک متخصص طب سنتی می‌گوید: هر دو جنس گاو زبان (ایرانی و اروپایی)، کاربردهای نسبتا مشابهی دارند اما گاو زبان اروپایی، به خاطر وجود آلکالوئیدهای پیرازولیدن، در بیماری های کبدی و در دوره بارداری محدودیت مصرف دارد.
بیشتر بخوانید »
در طب سنتی، ورزش از لوازم مهم حفظ تندرستی است. ورزش، هضم غذا در دستگاه گوارش را بهبود بخشیده و با دفع مواد زاید از طریق عرق، باعث ایجاد شادابی و نشاط در افراد می شود. به گفته حکیم بزرگ «ابن سینا»، مهم ترین تدبیر برای حفظ سلامتی، ورزش است .
بیشتر بخوانید »
سردی، همراه با سکون و کندی حرکت است اما در مقابل، گرمی مزاج در حد اعتدال به دلیل ایجاد سرعت در عملکردهای مختلف و به دلیل کاستن از رطوبات باعث تیز شدن حواس می شود. پس گرم مزاج ها نسبت به سردمزاج ها بویایی و چشایی بهتری خواهند داشت.
بیشتر بخوانید »
شاید شما هم از نوسانات قند خون خسته شده باشید. قرص‌ها و داروهای شیمیایی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، اما طبیعت راه‌حل‌های شگفت‌انگیزی برای ما دارد. دمنوش پایین آورنده قند خون، گنجینه‌ای از خواص درمانی را برای شما تامین می‌کند که می‌تواند به شما در کنترل قند خون کمک کند و به طور طبیعی سلامتی‌تان را بهبود بخشد.
بیشتر بخوانید »
ارزش غذایی بالای سیر در صورت مصرف به صورت خام و صبح ناشتا یا با معده خالی بسیاری از مشکلات را رفع می‌کند و یا به تقویت سلامت می‌پردازد.
بیشتر بخوانید »
در حدود 400 سال قبل از میلاد، هرودوت از حجامت مرطوب و خشک را به عنوان یک درمان برای چندین بیماری از جمله سردرد، بی‌اشتهایی و هضم ضعیف نام برده است. درحقیقت، حجامت درمانی یکی از قدیمی‌ترین و کارآمدترین روش‌ها برای حذف سموم از بافت‌ها و اندام‌های بدن است.
بیشتر بخوانید »
میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت