برای قرن‌ها و سال‌ها، نظام‌های درمانی سنتی به‌عنوان ستون اصلی حفظ سلامتی خانواده‌ها و جوامع شناخته شده‌اند. امروزه نیز، این روش‌ها در نقاط مختلف جهان کاربرد دارند و افراد زیادی از آن بهره می‌برند. در این حوزه، از ترکیب داروهای گیاهی، تکنیک‌های طب سوزنی، یوگا، درمان‌های بومی و سایر روش‌های طبیعی برای مقابله با بیماری‌ها و کاهش درد استفاده می‌شود.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، طب سنتی مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها و آداب و رسوم مبتنی بر باورها، نظریه‌ها و تجربیات محلی فرهنگ‌های گوناگون است که در زمینه‌های پیشگیری، تشخیص، درمان و بهبود بیماری‌های جسمی و روانی به کار گرفته می‌شود. از دیرباز، این نظام درمانی سهم مهمی در کاهش مرگ‌ومیر و تسکین دردها داشته و همچنان در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های بارز آن، دسترسی آسان به منابع درمانی طبیعی است؛ به طوری که داروهای گیاهی آن از نظر ایمنی و سلامت نسبت به داروهای شیمیایی برتری دارند.
طب سنتی دارای چندین شاخه است که هر یک با استفاده از روش‌ها و داروهای منحصر به فرد خود به درمان بیماری‌ها می‌پردازند. در ایران، دو شاخه برجسته وجود دارند: طب سنتی ایرانی و طب سنتی اسلامی. در ادامه به بررسی این دو حوزه می‌پردازیم.
این شاخه از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین روش‌های درمانی در تاریخ ایران به‌شمار می‌رود که از دوران باستان تا به امروز توسط پزشکان و محققان توسعه یافته است. در این نظام درمانی، از گیاهان دارویی، ماساژ و سایر تکنیک‌های درمانی برای بهبود وضعیت بیماران استفاده می‌شود. همچنین، تغذیه مناسب به عنوان عاملی در حفظ تعادل انرژی و بهبود سلامت در نظر گرفته شده است. به‌علاوه، کاربرد انرژی درمانی برای کاهش درد و تسریع بهبودی از ویژگی‌های بارز این روش محسوب می‌شود.
این شاخه، حاصل تلاش پزشکان و دانشمندان اسلامی است که با الهام از آیات قرآن و احادیث پیامبر (ص) شکل گرفته است. طب سنتی اسلامی با بهره‌گیری از توصیه‌های دینی و دستاوردهای علمی متألف از آثار برجسته دانشمندان اسلامی، سعی در ارائه راهکارهایی برای بهبود سلامت افراد دارد.
یکی از مفاهیم اساسی در طب سنتی، تقسیم‌بندی افراد بر اساس مزاج است که به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود:
با سابقه‌ای طولانی، طب سنتی از فواید متعددی برخوردار است که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
در مجموع، طب سنتی با تلفیق دانش بومی و روش‌های طبیعی، همچنان به‌عنوان یک گزینه مکمل و موثر در ارتقاء سلامت جامعه مورد توجه قرار دارد.
گل ساعتی یکی از گیاهان دارویی است که در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. گلبرگ‌های گل ساعتی به رنگ آبی روشن، بنفش و یا سفید هستند و ظاهر این گیاه عجیب است. گلبرگ و میوه گل ساعتی دارای خاص و فواید درمانی هستند. از دیگر نام‌های گل ساعتی می‌توان به مای پاپ، انگور شور و انگور آلویی اشاره کرد.
بیشتر بخوانید »
باریجه از گیاهان علفی، پایا و بزرگ است. نام‌های دیگر این گیاه دارویی بالیجه، بالانبو، بارزد، قنه، قاضی، قاسی، قاصنی، قاسنی هستند. برگ‌های باریجه به برگ‌های چنار شباهت دارد. گل‌های به رنگ زرد دارد و ساقه گیاه باریک و استوانه‌ای شکل است.
بیشتر بخوانید »
متخصص طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: شدت و زمان ورزش در افراد لاغر و ضعیف باید کم باشد و فرد تنومند و عضلانی می‌تواند ورزش‌های با شدت و زمان بیشتر را انجام دهد.
بیشتر بخوانید »
تابه‌حال دچار مشکل دفع و یبوست شده‌اید؟ ملین های طبیعی یکی از بهترین روش‌های تسکین دردهای شکمی و بهبود علائم یبوست‌اند. بیشتر آنها در دسترس‌اند و برخلاف داروهای شیمیایی، هیچ‌گونه عوارض دارویی ندارند. هرچند ملین های طبیعی روی سیستم گوارش اثر زیادی می‌گذارند، این اثر ملایم است و البته فواید دیگری نیز برای بدن دارند.
بیشتر بخوانید »
پونه کوهی از رَسته گیاهان معطر با خواص غذایی و دارویی، یکی از پرفایده‌ترین سبزیجات است که خواص بسیاری از مبارزه با باکتری‌ها گرفته تا کاهش التهاب را در خود دارد. مطالعات اخیر، برخی دیگر از مزایای فوق‌العاده پونه را کشف کرده‌اند.
بیشتر بخوانید »
در طب سنتی چهار نوع طبع وجود دارد که شامل سرد و خشک، سرد و تر، گرم و خشک و گرم و تر هستند و آنها را همچنین به ترتیب با نام‌های سودایی، بلغمی، صفراوی و دموی می‌شناسند.
بیشتر بخوانید »
هلو به‌عنوان یک میوه تابستانی خوشمزه، خواص بسیار زیادی برای بدن دارد که ناشی از ترکیبات مغذی آن است. این میوه غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌هاست که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت قلب و هضم غذا کمک کند.
بیشتر بخوانید »
زمانی که فرد در گرمای زیاد تابستانی در خارج از خانه حضور دارد، بدن وی دچار تعریق زیادی می‌شود که این مساله خود باعث کاهش شدید آب بدن و افزایش تشنگی می‌شود. اما بر اساس نگاه طب سنتی مصرف آب یخ در این وضعیت بسیار خطرناک است و موجب بروز کبد چرب می‌شود.
بیشتر بخوانید »
رژیم غذایی و سبک زندگی نقش زیادی در سلامت کبد دارند و مصرف گیاهان دارویی به‌تنهایی بیماری کبدی را درمان نمی‌کند و باید با سایر راهکارهای سالم ترکیب شود تا بیشترین تأثیر را داشته باشد.
بیشتر بخوانید »
به نظر می رسد عصاره زعفران علائم افسردگی تحت بالینی را در افراد سالم بهبود می بخشد و ممکن است به افزایش انعطاف پذیری در برابر ایجاد اختلالات روانپزشکی مرتبط با استرس کمک کند.
بیشتر بخوانید »
میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت