میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت
نوشته های مشابه
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – مرجان سیف الدین*: همزمان با ۱۵ اردیبهشت (۵ می)، روز جهانی بهداشت دست با هدف افزایش آگاهی و ارتقای اهمیت رعایت بهداشت دست در سراسر جهان برگزار می‌شود. این مناسبت که توسط سازمان بهداشت جهانی نامگذاری شده است، امسال نیز با شعار «بهداشت دست، نجات‌بخش زندگی» توجه افکار عمومی و مسئولان بهداشتی را به اهمیت این اقدام ساده اما حیاتی جلب کرده است.
شستن صحیح دست‌ها، یک عمل ساده اما حیاتی است که می‌تواند به‌طور چشمگیری از بروز بیماری‌ها جلوگیری کند. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، این عمل می‌تواند تا ۸۰ درصد از ابتلاء به بیماری‌ها را کاهش دهد. این موضوع به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و بیماران با سیستم ایمنی ضعیف اهمیت ویژه‌ای دارد. تجربه پاندمی کووید -۱۹ نیز به‌خوبی نشان داد که رعایت بهداشت دست، یکی از مؤثرترین راهکارها برای کنترل بیماری‌های واگیردار است.
نگاهی به تاریخچه و توصیه‌های دینی
تاریخچه اهمیت بهداشت دست به قرن نوزدهم و کشف‌های «ایگناز سملوایز»، پزشک مجارستانی بازمی‌گردد. او نخستین بار ارتباط مستقیم بین شستشوی دست و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از تب زایمان را کشف کرد و با اجرای شستشوی دست با کلر، آمار مرگ‌ومیر را به‌طور چشمگیری کاهش داد.
جالب است بدانیم که توصیه به شستشوی دست، هزار سال پیش از یافته‌های پزشکی مدرن، در آموزه‌های اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است. پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) در احادیث متعددی بر شستن دست‌ها پیش و پس از غذا خوردن، به‌عنوان عاملی برای سلامت، افزایش روزی و طول عمر تأکید کرده‌اند.
پیامبر خدا (ص) فرمودند: «شستن دست پیش از غذا خوردن، فقر را می‌زداید و پس از غذا خوردن، غم و اندوه را می‌برد و چشم را سلامت می‌بخشد.» همچنین امام علی (ع) فرمودند: «شستن دست‌ها پیش و پس از غذا خوردن موجب فزونی عمر است و دیده را جلا می‌دهد.»
دست‌های مرطوب؛ ۱۰ برابر عامل انتقال سریع بیماری
تحقیقات نشان می‌دهد که دست‌های مرطوب تا ۱۰ برابر بیشتر از دست‌های خشک، میکروب‌ها را منتقل می‌کنند. به‌طور متوسط، دو میلیون باکتری و میکروارگانیسم روی هر نوک انگشت انسان زندگی می‌کند و یک میکروب می‌تواند در عرض چند دقیقه جمعیت خود را دو برابر کند. بر این اساس، استفاده از دستمال کاغذی برای خشک کردن دست‌ها در اماکن عمومی به مراتب مؤثرتر از دستگاه‌های خشک‌کن برقی توصیه می‌شود.
چه زمانی باید دست‌ها را بشوییم؟
متخصصان بهداشت توصیه می‌کنند که شستشوی دست‌ها به مدت ۲۰ تا ۴۰ ثانیه در شرایط عادی و تا ۶۰ ثانیه در شرایط خاص انجام شود. برخی از مهم‌ترین زمان‌های لازم برای شستشوی دست عبارتند از:
پس از سرفه، عطسه یا پاک کردن بینی
پس از حضور در اماکن عمومی
قبل و بعد از مراقبت از فرد بیمار
قبل و بعد از غذا خوردن
پس از استفاده از سرویس بهداشتی
پس از تماس با حیوانات یا تعویض پوشک کودکان
با توجه به نقش کلیدی دست‌ها در انتقال بیماری‌ها، افزایش آگاهی عمومی و آموزش صحیح شستشوی دست در مدارس، مراکز درمانی و جامعه می‌تواند سهم مهمی در کاهش بیماری‌ها و ارتقای سلامت عمومی ایفا کند. روز جهانی بهداشت دست، فرصتی برای یادآوری این حقیقت ساده اما حیاتی است که «دست‌های پاک، زندگی سالم‌تر» را برای همگان به ارمغان می‌آورد.
*خبرنگار
