امروزه استفاده از محصولات دارویی و مکمل‌های غذایی به عنوان یکی از ارکان اصلی حفظ سلامتی و افزایش تندرستی، در زندگی بسیاری از افراد جا خوش کرده است. با گسترش صنعتی شدن و پیچیده‌تر شدن چالش‌های سلامتی، این محصولات به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند و میزان مصرف آن‌ها به طور چشمگیری افزایش یافته است. از داروهای گیاهی گرفته تا مکمل‌های ورزشی، همه در خدمت بهبود عملکرد بدن و افزایش انرژی نقش موثری دارند؛ به‌علاوه، از طریق داروخانه‌ها و فروشگاه‌های تخصصی می‌توان این اقلام را با شرایط و قیمت‌های مطلوب تهیه نمود.
داروها به ترکیبات شیمیایی یا مواد فعال گفته می‌شود که به منظور درمان، کاهش علائم، جلوگیری یا متوقف کردن روند بیماری‌ها به کار می‌روند. پیشرفت‌های چشمگیر در علم پزشکی این امکان را برای پزشکان فراهم کرده است تا بسیاری از بیماری‌ها را با تجویز داروهای مناسب کنترل و درمان کنند و در نتیجه جان بیماران را نجات دهند. هر نوع دارو ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد؛ به عنوان مثال، داروهای ضداضطراب و آرام‌بخش جهت کاهش استرس و ایجاد احساس آرامش تجویز می‌شوند، در حالی که داروهای گیاهی معمولاً نسبت به داروهای شیمیایی عوارض کمتری دارند.
مکمل‌ها محصولاتی هستند که با تکمیل رژیم غذایی فرد، به بهبود وضعیت سلامت او کمک می‌کنند. این محصولات، که از منابع غذایی به دست می‌آیند، در قالب‌های مختلفی مانند قرص، کپسول، مایع، پودر، عصاره یا کنسانتره عرضه می‌شوند. معمولاً مکمل‌ها شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری هستند که با تأمین نیازهای بدن، نقش مهمی در ارتقای سلامت دارند. از آنجایی که عوارض جانبی آن‌ها به مراتب کمتر از داروها است و ایجاد اعتیاد نمی‌کنند، مکمل‌ها گزینه‌ای ایمن برای جبران کاستی‌های تغذیه‌ای به شمار می‌آیند؛ اما باید تأکید کرد که آن‌ها جایگزین داروهای درمانی نیستند. به عنوان نمونه، مکمل کراتین از پرکاربردترین مکمل‌های ورزشی محسوب می‌شود.
استفاده صحیح از این محصولات می‌تواند فواید متعددی برای سلامتی به همراه داشته باشد:
ارتقای عملکرد و تقویت بدن: مکمل‌هایی مانند ویتامینی، ورزشی و بدنسازی می‌توانند منجر به افزایش قدرت و بهبود کارایی بدنی شوند. برخی از این محصولات با تأمین انرژی بیشتر، به افزایش توان فرد در فعالیت‌های روزانه کمک می‌کنند. همچنین، داروهای مرتبط با بهبود عملکرد ورزشی می‌توانند به تقویت ساختار بدنی و بهبود عملکرد کلی بدن یاری رسانند.
درمان و تسکین بیماری‌ها: داروهای تجویزی نقش حیاتی در کاهش درد و بهبود علائم بیماری‌ها ایفا می‌کنند. این محصولات با مقابله با عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها، روند بهبودی بیماران را تسریع می‌بخشند.
پیشگیری از بروز بیماری‌ها: با افزایش قدرت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد فیزیکی، مصرف داروها و مکمل‌ها می‌تواند به عنوان یک خط دفاعی در برابر بروز بیماری‌های مختلف عمل کند.
با وجود فواید بسیار، استفاده نادرست یا بیش از حد از این محصولات ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد. در برخی موارد، مصرف آن‌ها می‌تواند باعث بروز عوارض جسمی نظیر آلرژی (مانند تورم و خارش) و حتی مشکلات روانی شود. بنابراین، استفاده بی‌رویه از داروها و مکمل‌ها می‌تواند به سلامت کلی آسیب بزند.
اگرچه هر دو دسته در راستای بهبود وضعیت سلامتی به کار می‌روند، اما تفاوت‌های ذیل مشخصه‌های هر یک را نشان می‌دهد:
کاربرد اصلی: داروها عمدتاً برای درمان و کنترل بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی که مکمل‌ها با هدف تقویت بدنی و ارتقای سطح سلامت مصرف می‌شوند.
عوارض جانبی: عموماً داروها ممکن است همراه با عوارض جانبی بیشتری نسبت به مکمل‌ها ظاهر شوند.
ترکیب شیمیایی: مواد تشکیل‌دهنده داروها و مکمل‌ها با یکدیگر متفاوت بوده و هر یک بنا به اهداف متفاوت، از ترکیبات خاص خود بهره می‌برند.
در نهایت، آگاهی از کاربرد، فواید و معایب هر یک از این محصولات می‌تواند به انتخاب صحیح و استفاده بهینه از آن‌ها کمک شایانی کند.
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، به بررسی شایع‌ترین علل مسمومیت‌های دارویی در ایران پرداخت و بر اهمیت آگاهی عمومی در مصرف صحیح داروها تأکید کرد.
بیشتر بخوانید »
مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان دارویی از صادرات محموله‌ای از خانواده مکمل‌های دارویی این شرکت به اوراسیا خبر داد.
بیشتر بخوانید »
مدیر کل بازرسی سازمان غذا و دارو هشدار داد مکمل‌های ورزشی عرضه‌شده در آرایشگاه‌ها خطرناک و غیرمجاز هستند.
بیشتر بخوانید »
در بسیاری از افراد، اختلال شناختی خفیف می تواند اولین علامت بیماری آلزایمر باشد.
بیشتر بخوانید »
پس از سال‌ها، یک داروساز و فعال در صنعت دارو، مسئولیت شفادارو را بر عهده گرفت.
بیشتر بخوانید »
اختصاص ۶.۳ همت اعتبار برای داروخانه‌ها از اختصاص ۶.۳ همت اعتبار برای داروخانه‌ها خبر داد.
بیشتر بخوانید »
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که مکمل‌های مفید می‌توانند عارضه از دست دادن بینایی مرتبط با دژنراسیون ماکولا در مراحل پایانی "خشک" مرتبط با سن را کاهش دهند.
بیشتر بخوانید »
یک مطالعه جدید نشان داده است که مصرف مکمل پتاسیم پس از جراحی قلب باعث صرفه جویی در هزینه های بیمار می شود و از خطرات بیشتر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا سایر اختلالات ریتمی پیشگیری می کند.
بیشتر بخوانید »
کاشان - معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کاشان گفت: از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد ریال اقلام خوراکی و مکمل غیرمجاز در کاشان جمع آوری شده است.
بیشتر بخوانید »
یک کارآزمایی کوچک و جدید با حضور ۵۲ بیمار نشان داد که یک دوز کوچک از مکمل غذایی لیتیوم آسپارات ممکن است خستگی و مه مغزی ناشی از کووید طولانی را کاهش ندهد.
بیشتر بخوانید »
میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت