میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت
نوشته های مشابه
به گزارش وبدا، با نزدیک شدن به نهمین دوره انتخابات سازمان نظام پزشکی، اهمیت مشارکت جامعه پزشکی در تعیین سرنوشت این نهاد صنفی بیش از پیش نمایان شده است. سازمان نظام پزشکی به‌عنوان مهم‌ترین نهاد مدنی و حرفه‌ای پزشکان، نقشی تعیین‌کننده در ابعاد مختلف زندگی شغلی آنان ایفا می‌کند؛ از تعرفه‌گذاری و تعامل با بیمه‌ها گرفته تا صیانت از شأن حرفه‌ای و رسیدگی به پرونده‌های انتظامی.
در همین زمینه، گفت‌وگویی با دکتر سودابه کاظمی رییس انجمن متخصصین زنان و زایمان ایران انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
وبدا: با توجه به دهمین دوره انتخابات سازمان نظام پزشکی، به نظر شما چه عواملی بیشترین نقش را در افزایش یا کاهش مشارکت اعضا ایفا می‌کنند؟
میزان مشارکت جامعه پزشکی در انتخابات ارتباط مستقیمی با دغدغه‌های اصلی آنان دارد. به نظر من سه محور اساسی بیشترین تأثیر را دارد: اول، امنیت شغلی؛ اعضای این جامعه زمانی در انتخابات فعال‌تر می‌شوند که مطمئن باشند سازمان می‌تواند برای حمایت از آنان در برابر فشارهای شغلی و تهدیدهای مختلف نقش مؤثری ایفا کند.
دوم، تعرفه مناسب و عادلانه؛ موضوعی که مستقیماً به معیشت و شأن حرفه‌ای پزشکان مربوط می‌شود. احساس بی‌عدالتی در نظام تعرفه‌گذاری موجب دلسردی می‌شود. این واقعیت که چرا نظام پزشکی نمی‌تواند نظیر سایر اصناف، مستقیماً در تعیین تعرفه خدمات گروه خود در بخش خصوصی تأثیرگذار باشد، نکته مهمی است که قدرت و جایگاه این نهاد را نزد ذی‌نفعان به چالش می‌کشد.
سوم، مشکلات قانونی و شکایت‌ها؛ پزشکان خواهان سازمانی هستند که در مقابل پرونده‌های قضایی و شکایات غیرمنصفانه از آنان پشتیبانی کند و با ارائه آموزش‌های حقوقی، از بروز مشکلات پیشگیری نماید.
در کنار این‌ها، عواملی چون اعتماد به کاندیداها، غیرجناحی و غیرسیاسی بودن انتخابات، شفافیت روند انتخابات، شرایط کاری پزشکان و نحوه اطلاع‌رسانی نیز اثرگذار است. در نهایت، هر چه پزشکان بیشتر احساس کنند سازمان نظام پزشکی در عمل یک نهاد صنفی مستقل و مدافع واقعی حقوق آنان است، مشارکت پررنگ‌تر خواهد شد.
وبدا: مشارکت گسترده اعضای سازمان در انتخابات چه پیام‌هایی را برای جامعه پزشکی و سایر نهادها دارد؟
هر تشکل صنفی قدرت و اعتبار خود را از اعضای زیرمجموعه‌اش می‌گیرد. به همین دلیل، مشارکت گسترده پزشکان در انتخابات نظام پزشکی پیش از هر چیز نشان‌دهنده مقبولیت این سازمان نزد اعضای خود است. این مشارکت پیام روشنی دارد: جامعه پزشکی همدل و مطالبه‌گر است و برای تعیین سرنوشت صنفی خود احساس مسئولیت می‌کند. از سوی دیگر، مشارکت بالا به معنای افزایش قدرت و اثرگذاری سازمان در تعامل با سایر نهادها و حاکمیت است. زمانی که سازمان پشتوانه قوی از بدنه خود داشته باشد، در مذاکرات و تصمیم‌گیری‌ها صدای رساتری خواهد داشت. دستاورد چنین مشارکتی دو سطح دارد: در سطح سازمانی، افزایش مشروعیت و قدرت چانه‌زنی؛ و در سطح حرفه‌ای، ارتقای شأن و جایگاه جامعه پزشکی و تقویت اعتماد عمومی.
وبدا: نظر شما درباره برگزاری الکترونیک انتخابات چیست؟
در عصری که همه دنیا به سمت دولت الکترونیک حرکت کرده‌اند، طبیعی است که انتظار داشته باشیم انتخابات سازمان نظام پزشکی نیز به شکل الکترونیک برگزار شود. اگر چنین نشود، قطعاً شبهه‌برانگیز خواهد بود و حتی می‌تواند اعتماد اعضا را کاهش دهد. انتخابات الکترونیک علاوه بر سهولت دسترسی، مشارکت پزشکان را افزایش می‌دهد، شفافیت و سرعت شمارش آرا را بالا می‌برد و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. البته شرط موفقیت آن، وجود زیرساخت‌های فنی مطمئن و تضمین امنیت و محرمانگی اطلاعات است. در صورت تحقق این شرایط، الکترونیکی شدن انتخابات نه‌تنها یک ضرورت، بلکه یک مطالبه بدیهی جامعه پزشکی محسوب می‌شود.
وبدا: اطلاع‌رسانی صحیح چه نقشی در مشارکت دارد و چه ابزارهایی مؤثرترند؟
اطلاع‌رسانی صحیح قلب مشارکت است. پزشکان وقتی از حقوق خود، اهمیت انتخابات و برنامه‌های کاندیداها آگاه باشند، انگیزه بیشتری برای حضور پیدا می‌کنند. هر چه اطلاع‌رسانی شفاف‌تر، بی‌طرفانه‌تر و گسترده‌تر باشد، مشارکت بالاتر خواهد بود. ابزارهایی مانند رسانه‌های رسمی سازمان، شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های صنفی، نشست‌های مجازی یا وبینارهای معرفی برنامه‌ها و همچنین خبرنامه‌های الکترونیکی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین باید از ظرفیت پزشکان خوشنام و مورد وثوق جامعه پزشکی در ترغیب اعضا به شرکت در انتخابات استفاده کرد؛ در قالب پیام‌های تصویری و… مهم آن است که اطلاع‌رسانی مستمر، هدفمند و قابل اعتماد باشد.
وبدا: نسل جوان و پزشکان تازه‌کار چه نقشی می‌توانند در انتخابات داشته باشند؟
نسل جوان و همکاران تازه‌کار انرژی و انگیزه بالایی برای تغییر دارند و می‌توانند با حضور فعال، به جریان تازه‌ای در انتخابات تبدیل شوند. موانعی مثل بی‌اعتمادی، تصور بی‌اثر بودن انتخابات یا مشغله کاری ممکن است جلوی مشارکت آنان را بگیرد. اگر به دغدغه‌های این گروه توجه شود، فرصت حضورشان فراهم گردد و فضای گفت‌وگو برایشان باز باشد، بدون شک می‌توانند نقش‌آفرینی مؤثری در آینده سازمان داشته باشند.
واقعیت این است که چالش‌ها و دغدغه‌های نسل جدید با نسل پیشکسوت و حتی میانه، گاه بسیار متفاوت است. نسل جوان حتی در برخی حداقل‌های معیشتی، رفاهی، حقوقی و شغلی مشکلات عدیده دارند. نکته مورد تأسف آن است که بسیاری از پیشکسوتان که عمدتاً در جایگاه‌های تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری (چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم) قرار دارند، حتی درک درستی از این دغدغه‌ها ندارند و بعضاً اصلاً به این دغدغه‌ها باور ندارند. آنچه مهم است این است که باید نگاه پدرسالارانه را کنار گذاشت و جوانان را باور کرد. نهادینه شدن نگاه پدرسالارانه در طی سالیان دراز و کنش‌های منتج از آن در سازمان، زمینه‌ساز سوءاستفاده افراد پوپولیست در موج‌سواری بر خواسته‌های به‌حق جوان‌پزشکان شده است. به‌طوری‌که اهداف عالیه حضور و مشارکت خواسته از سوی جوان‌پزشکان، به تلاش در جهت تفرقه میان اعضای سازمان با خط‌کشی‌ها و مرزبندی‌های براساس سن تقویمی تبدیل شده است. اکنون شاهد موج‌سواری برخی سوءاستفاده‌گران از این جریان هستیم که البته یقین دارم جامعه همکاران جوان با ذکاوت و هوشمندی خاصی که دارند اجازه موج‌سواری به این به‌ظاهر فعالان صنفی پوپولیست و غیرواقعی نخواهند داد. بدیهی است سازمان در صورتی موفق خواهد بود که فارغ از سن و جنس و… ترکیبی از فعالین صنفی صدیق، دغدغه‌مند، دلسوز و پیگیر از همه گروه‌های سنی جوان، میانه و پیشکسوت در کنار هم، بدون انتفاع شخصی، به دنبال اهداف عالی سازمانی باشند.
وبدا: سطح اعتماد اعضا به سازمان و کاندیداها چه تأثیری بر مشارکت دارد؟
اعتماد، ستون اصلی مشارکت است. همه صنوف تشکل‌هایی دارند که مدافع حقوق‌شان هستند و طبیعی است که انتظار می‌رود سازمان نظام پزشکی نیز چنین نقشی ایفا کند. اما در عمل، به دلیل ترکیب وظایف صنفی و حاکمیتی، گاه این تصویر نزد پزشکان تضعیف شده است. اعضا زمانی مشارکت بیشتری دارند که مطمئن باشند سازمان واقعاً مدافع حقوق صنفی آنهاست و کاندیداها با صداقت و شفافیت برنامه‌های خود را ارائه می‌دهند. شفافیت در عملکرد، پاسخ‌گویی منظم و ارائه گزارش‌های واقعی می‌تواند اعتماد را تقویت کرده و انگیزه مشارکت را بالا ببرد. این ارتباط در حال حاضر عمدتاً محدود به دوره کوتاه انتخابات است. در دوره انتخابات شاهد تشکیل گروه‌های مختلف مجازی، نشست‌های هم‌اندیشی و… از سوی کاندیداهایی هستیم که خودشان در حال حاضر نیز جزو هیأت مدیره هستند، اما در طی این سال‌ها هیچ‌گونه ارتباطی با بدنه نداشته‌اند. اکنون در ذهنیت بسیاری از اعضا، حضور در هیأت‌مدیره‌های سازمان به‌عنوان سکوی پرتاب برای رسیدن به جایگاه‌ها و پست‌های بالاتر تصور می‌شود. استمرار ارتباط اعضای منتخب با بدنه بعد از اتمام انتخابات و دغدغه‌مندی و تلاش صادقانه در راستای اهداف برشمرده‌شده، نقش مهمی در تغییر این تصورات و باورها خواهد داشت.
وبدا: نتیجه انتخابات چه تأثیری بر آینده جامعه پزشکی دارد؟
انتخابات نظام پزشکی تعیین‌کننده جهت‌گیری آینده جامعه پزشکی است. ترکیب هیأت‌مدیره می‌تواند بر سیاست‌گذاری‌ها در زمینه تعرفه‌ها، شأن حرفه‌ای پزشکان، آموزش، مسائل حقوقی و حتی تعامل با نهادهای حاکمیتی اثر مستقیم داشته باشد. در واقع، نتیجه انتخابات مسیر آینده صنف را مشخص می‌کند و می‌تواند صدای واحد و قدرتمندی برای جامعه پزشکی در کشور ایجاد کند. این فرصت بزرگی است تا با انتخاب آگاهانه، پزشکان سرنوشت حرفه‌ای خود را رقم بزنند.
من تأکیدم این است که علیرغم همه انتقادات، دلخوری‌ها و حتی کم‌وکاستی‌هایی که نسبت به سازمان و عملکرد آن مطرح است و علیرغم ایراداتی که از نظر ساختاری به این سازمان وارد است، همه همکاران عزیز باید یک نکته را به خاطر داشته باشند و آن اینکه در حال حاضر تنها نهاد و تشکیلات رسمی صنفی جامعه پزشکی، سازمان نظام پزشکی است. بنابراین مشارکت گسترده در انتخابات و انتخاب آگاهانه کاندیداهای دغدغه‌مند، صادق و فعال، گامی مهم در جهت اقتدار صنفی است. شخصاً بر این باورم که هر چه وضعیت رفاهی، معیشتی و امنیت شغلی پزشکان (و جامعه پزشکی) بهتر و بیشتر فراهم باشد و پزشک دغدغه‌های جانبی کمتری داشته باشد، خدمت‌رسانی بهتر و مؤثرتری به مردم و جامعه ارائه خواهد شد. لذا هرگونه تلاش در جهت اقتدار صنفی و داشتن یک تشکل صنفی قدرتمند، گام مهمی در راستای اعتلای سلامت جامعه و خدمت به مردم است و می‌تواند به بهبود سلامت مردم و خدمت‌رسانی بیشتر به جامعه و هموطنان عزیزمان منجر شود.
