بازپس‌گیری مقالات گیلان؛ بدون تخلف جدی/ نباید نویسندگان را متهم دانست

به گزارش وبدا، دکتر پارسا، گفت: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که دلیل ریترکشن‌ها از سوی مجله International Wound Journal بیشتر ناشی از سیاست‌ها و عملکرد نامناسب مجله بوده تا تخلف علمی جدی از سوی نویسندگان.

علت‌های اعلام‌شده برای ریترکشن: داوری مخدوش و ارجاع به خود بیش از حد

این مقالات که عمدتاً از نوع مرور نظام‌مند بوده‌اند، به دلیل “اشکالات داوری” (Compromised Peer Review) و “ارجاع بیش از حد به خود” (Excessive Self-citation) ریترکت شده‌اند. دکتر پارسا تأکید کرد که مشخص نیست منظور دقیق مجله از «اشکال در داوری» چیست و بررسی‌ها موردی از معرفی داور جعلی را نشان نداده‌اند.

رفتار غیرمعمول مجله و آمار نگران‌کننده ریترکشن‌ها

به گفته وی، بررسی آماری نشان می‌دهد که این مجله در ماه‌های اخیر تعداد زیادی از مقالات چاپ‌شده خود را ریترکت کرده است؛ به‌عنوان مثال در مارس 2025 از 92 مقاله چاپ‌شده، 90 مقاله و در فوریه همان سال از 34 مقاله، 31 مقاله را ریترکت کرده که این نشان‌دهنده اختلال جدی در سیاست‌های این نشریه است.

ارجاع به خود؛ قابل قبول اما نیازمند دقت

درخصوص ارجاع به خود نیز دکتر پارسا یادآور شد که اگرچه ارجاع به مقالات قبلی نویسنده در موضوعات تخصصی قابل قبول است، اما بالا بودن تعداد این ارجاعات می‌تواند شائبه «ارجاع غیرمنطقی» را به‌وجود آورد.

اهمیت آموزش و انتخاب مجله مناسب

دکتر پارسا بر لزوم آشنایی اعضای هیأت علمی با اصول اخلاق پژوهش و نشر تأکید کرد و گفت: باید مقالات به مجلات معتبر ارسال شوند و نویسندگان از تمرکز تمام مقالات خود در یک مجله خودداری کنند.

وی همچنین بر ضرورت شرکت در کارگاه‌های آموزشی اخلاق در پژوهش برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی تأکید کرد.

نباید با نگاه تخلف به نویسندگان برخورد شود

وی با اشاره به تجربیات کمیته اخلاق گفت: در اغلب موارد، تخلفات سهوی و ناشی از ناآگاهی است و نباید صرف ریترکشن، فرد را متخلف دانست.

به گفته او، در برخی موارد حتی انگیزه‌های شخصی از سوی گزارش‌دهندگان (سوت‌زنان) باعث ریترکشن شده است.

هشدار درباره نویسندگان غیرواقعی در مقالات

دکتر پارسا در پایان با اشاره به موضوعی جداگانه تأکید کرد: نباید اسامی افرادی که در تحقیق یا نگارش مقاله نقشی نداشته‌اند، به عنوان نویسنده درج شود؛ این تخلف از اصول اخلاق نشر است و عواقب جدی به دنبال دارد.