شناسایی سلول‌های ایمنی خاص در اعماق مغز

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : جمعه, ۰۹ خرداد ۱۴۰۴ ۱۲:۵۹

به گزارش ایمنا به نقل از نیچر، پژوهشگران در یکی از یافته‌های مهم علم عصب‌شناسی و ایمنی‌شناسی موفق به شناسایی سلول‌های ایمنی ویژه‌ای در مغز موش‌ها شده‌اند که قادرند اطلاعاتی از وضعیت روده و بافت چربی بدن را به مرکز فرماندهی مغز منتقل کنند. این سلول‌ها که از نوع سلول‌های T هستند، برخلاف تصورات پیشین، نه‌تنها در غشای مغز (مننژ) بلکه در بخش‌های عمیق مغز حضور دارند و نقش کلیدی در تنظیم رفتارهایی چون غذا خوردن ایفا می‌کنند.

مطالعه‌ای که نتایج آن در نشریه معتبر Nature منتشر شده، نشان می‌دهد که این سلول‌های ایمنی نه‌تنها در مغز موش بلکه در بافت انسانی نیز حضور دارند، محل تمرکز اصلی آن‌ها ساختاری به نام اندام تحت‌فورنیکال (Subfornical Organ) است که در مرکز مغز واقع شده و در کنترل تشنگی، گرسنگی و سایر فرآیندهای حیاتی نقش دارد.

برای مدت‌ها، مغز به عنوان عضوی منزوی از سیستم ایمنی شناخته می‌شد، اما این کشف جدید این فرضیه را به چالش کشیده است. دکتر میخال شوارتز، عصب‌شناس از مؤسسه علوم ویزمن در اسرائیل، با اشاره به اهمیت این کشف می‌گوید: این‌که مغز بتواند از اطلاعات سلول‌های ایمنی برای تنظیم رفتار استفاده کند، به‌طورکامل تحول‌برانگیز است.

سلول‌های T شناسایی‌شده در مغز، ویژگی‌های مولکولی منحصربه‌فردی دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد وارد بافت‌های عمیق مغز شوند. همچنین، آن‌ها در شرایط عادی، سطوح بالایی از سایتوکاین‌ها (پروتئین‌های سیگنال‌دهنده ایمنی) تولید می‌کنند.

در ادامه بررسی‌ها، پژوهشگران دریافتند که سلول‌های T مغز شباهت زیادی به سلول‌های T موجود در بافت چربی موش‌ها دارند. وقتی به موش‌ها رژیم غذایی پرچرب داده شد، تعداد این سلول‌ها در مغز و چربی افزایش یافت. اما پس از ۴۸ ساعت روزه‌داری، این روند برعکس شد؛ تعداد سلول‌های T در مغز بالا رفت و در چربی کاهش یافت. این یافته‌ها نشان‌دهنده ارتباط مستقیم میان تغذیه و تحرک سلول‌های ایمنی به سوی مغز است.

در آزمایش‌های رفتاری، موش‌هایی که فاقد این سلول‌های ایمنی بودند، حتی در حالت گرسنگی شدید نیز دیرتر غذا می‌خوردند. این نتیجه نشان می‌دهد که سلول‌های T نقشی فراتر از دفاع ایمنی دارند و می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های رفتاری تأثیر بگذارند.

با توجه به این کشف مهم، پژوهشگران اکنون به دنبال بررسی نحوه عملکرد دقیق این سلول‌ها در مغز انسان هستند. درک بهتر از نحوه ارتباط میان سیستم ایمنی، روده، چربی و مغز می‌تواند منجر به روش‌های درمانی نوین برای مشکلاتی مانند چاقی، اضطراب، افسردگی و حتی بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر شود.

در نهایت، این پژوهش نشان می‌دهد که مغز برخلاف تصورات قبلی، نه تنها منزوی نیست، بلکه به طور فعال با سایر اندام‌های بدن در ارتباط است؛ ارتباطی که به لطف سلول‌های ایمنی ویژه برقرار شده و کلید درک بهتر تعامل بدن و مغز در دست ما است.