میهن سلامت مجله پزشکی و سلامت میهن سلامت
نوشته های مشابه
خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها – مهدی بخشی سورکی: عملیات بزرگ بیت‌المقدس، یکی از سرنوشت‌سازترین نبردهای دوران دفاع مقدس، بامداد جمعه دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ با رمز یا علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) آغاز شد و در نهایت با آزادسازی خرمشهر، شهر مقاومت و پایداری، به پیروزی شگرفی برای جمهوری اسلامی ایران انجامید.
این عملیات که در چهار مرحله طراحی شده بود، به آزادسازی بیش از ۵۴۰۰ کیلومتر مربع از اراضی اشغالی منجر شد و ضربه سهمگینی به ماشین جنگی رژیم بعث عراق وارد آورد.
در این عملیات که با مشارکت هماهنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش جمهوری اسلامی و نیروهای جهاد سازندگی اجرا شد، افزون بر آزادسازی خرمشهر، شهرهای هویزه، پادگان حمید و جاده استراتژیک اهواز خرمشهر نیز از اشغال دشمن خارج شد. در مجموع، بیش از ۱۶ هزار نفر از نیروهای بعثی کشته یا زخمی شدند و ۱۹ هزار نفر نیز به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.
عملیات بیت‌المقدس از حیث اهداف نظامی و راهبردی، تأثیر چشمگیری بر معادلات جنگ تحمیلی داشت و انهدام قوای رزمی دشمن، دور ساختن توپخانه‌های دوربرد عراق از شهرهای مهمی همچون اهواز، حمیدیه و سوسنگرد، تأمین مجدد جاده‌های مواصلاتی کلیدی و بازسازی خطوط مرزی از اهداف اصلی این عملیات به شمار می‌رفت. همچنین، این پیروزی سنگین ایران در صحنه میدانی، زمینه‌ساز تغییر موازنه قوا در منطقه و افزایش فشارهای بین‌المللی برای خاتمه جنگ شد.
طراحی عملیات در منطقه‌ای مستطیل‌شکل و محصور میان چهار مانع طبیعی شامل رودخانه کرخه‌کور در شمال، اروند در جنوب، کارون در شرق و هورالهویزه و شط‌العرب در غرب صورت گرفت.
در این عملیات، «قرارگاه کربلا» فرماندهی میدانی را با چهار قرارگاه فرعی شامل «قدس»، «فتح»، «نصر» و «فجر» بر عهده داشت که هفت لشکر و پنج تیپ مستقل از نیروهای ارتش و سپاه را تحت پوشش داشتند.
در جریان این نبرد، ارتش بعث عراق متحمل خسارات سنگینی شد؛ از جمله انهدام ۵۵۰۰ دستگاه تانک و نفربر، ۵۰ دستگاه خودروی نظامی، ده‌ها قبضه توپ، ۵۳ فروند هواپیما و سه فروند بالگرد و این در حالی است که ایران با تقدیم حدود ۶ هزار شهید و ۲۵ هزار جانباز، برگ زرین دیگری بر دفتر دفاع مقدس افزود.
تاکتیک‌های نوآورانه و عملیات هماهنگ نیروهای ایرانی در بیت‌المقدس، ارتش عراق را غافلگیر کرد و در عمل، ستون‌های دفاعی این رژیم را فروپاشاند و آزادسازی خرمشهر، نه‌تنها انگیزه و روحیه جبهه‌های داخلی را تقویت کرد، بلکه به عنوان یک پیروزی راهبردی، جهت‌گیری جنگ را به سود ایران تغییر داد.
پس از این پیروزی بزرگ، آمریکا و حامیان غربی و عربی صدام تلاش‌های گسترده‌ای را برای جلوگیری از شکست کامل رژیم بعث آغاز کردند و کمک‌های نظامی و اطلاعاتی به عراق شدت گرفت تا مانع از فروپاشی کامل ساختار دفاعی آن شوند و آتش‌بس را بدون پیروزی ایران رقم بزنند.
خرمشهر را خدا آزاد کرد؛ جمله‌ای از امام راحل که سال‌ها بعد، همچنان گواهی است بر حماسه‌ای که با ایمان، مقاومت و وحدت نیروهای ایرانی به ثمر نشست و در حافظه تاریخی ملت ایران جاودانه شد.
نقش آفرینی دو گردان از نیروهای استان قم در فتح خرمشهر
رزمندگان استان قم در عملیات بزرگ بیت‌المقدس با حضور مؤثر و جان‌فشانی‌های خالصانه، برگ زرینی بر دفتر افتخارات دفاع مقدس افزودند و در این عملیات سرنوشت‌ساز که به آزادسازی خرمشهر انجامید، دو گردان از نیروهای استان قم نقش راهبردی و تعیین‌کننده‌ای ایفا کردند.
در روز هشتم فروردین‌ماه ۱۳۶۱، گروهی متشکل از ۳۰۰ نفر از رزمندگان قمی، به فرماندهی سردار شهید محمد بنیادی، از قم عازم مناطق عملیاتی جنوب شدند.
این نیروها ابتدا به پادگان دوکوهه اعزام شدند اما به‌دلیل ازدحام نیروها، به اهواز و سپس به پایگاه هوایی امیدیه منتقل شدند و در این محل استقرار، با وجود کمبود شدید امکانات اولیه، از جمله غذا و پتو، رزمندگان با روحیه‌ای مثال‌زدنی دوره‌های آموزشی و آمادگی جسمانی را تا بیست‌وپنجم فروردین پشت سر گذاشتند.
پس از طی این دوره، نیروهای اعزامی به تیپ ۷ ولیعصر (عج) دزفول مأمور و در قالب برنامه‌های منسجم آموزشی و رزمی برای عملیات بزرگ آینده سازماندهی شدند و در چهارم اردیبهشت‌ماه، رزمندگان قمی در قالب گردانی مشترک با نیروهای لشکر ۲۱ حمزه، تحت فرماندهی شهید بنیادی، گردان «اباذر» را تشکیل دادند و این گردان در سه‌راهی شادگان مستقر و تا آغاز عملیات، آموزش‌ها و راهپیمایی‌های شبانه را ادامه داد.
در نهم اردیبهشت‌ماه، نیروهای گردان اباذر جهت شرکت در عملیات بیت‌المقدس، سوار بر کامیون‌ها به ساحل شرقی رودخانه کارون منتقل و از آنجا با قایق به ساحل غربی اعزام شدند تا در مرحله اصلی نبرد حضور یابند.
در آن زمان، به‌دلیل نبود ساختارهای سازمانی تیپ و لشکر در استان قم، دو گردان مستقل از این استان در عملیات شرکت کردند.
گردان مالک که با تیپ ۲۷ حضرت رسول (ص) تهران به فرماندهی حاج احمد متوسلیان هماهنگ شده بود و مأموریت دشوار فتح توپخانه دشمن را بر عهده داشت و این گردان با شجاعت تمام، مواضع توپخانه‌ای ارتش بعث را فتح کرد و سپس تا پنج کیلومتری خرمشهر پیشروی و در آن منطقه مستقر شد.
گردان دیگر، گردان اباذر، که با رزمندگان تیپ ۷ ولیعصر (عج) همراه شده بود، نیز در پیشبرد عملیات و آزادسازی مواضع کلیدی دشمن نقش‌آفرینی کرد و نیروهای قمی به عنوان گردان‌های خط‌شکن در خط مقدم عملیات قرار گرفتند و آموزش‌های طاقت‌فرسای شبانه آنان، آمادگی بالایی برای تحمل سختی‌های میدان جنگ فراهم کرده بود.
در جریان عملیات بیت‌المقدس، لشکر ۱۷ علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) قم از سه محور اصلی در آزادسازی خرمشهر ایفای نقش کرد و استان قم در این عملیات، حدود ۲۰۰ شهید از میان نیروهای سپاه، ارتش، بسیج و دیگر رده‌های نظامی تقدیم انقلاب اسلامی کرد.
سپاه علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) قم در کنار بسیج مردمی، سهم بزرگی در این پیروزی تاریخی داشت و گلزار شهدای سوم خرداد با تدفین ۴۶ شهید، گلزار شهدای شیخان با تدفین ۶۴ شهید، و گلزار امامزاده علی‌بن‌جعفر (ع) با تدفین ۶۱ شهید، از جمله مهم‌ترین یادمان‌های شهدای عملیات بیت‌المقدس در شهر قم هستند و این اماکن مقدس، امروز به نمادهای زنده‌ای از ایثار و غیرت جوانان قمی در دفاع از میهن و اسلام بدل شده‌اند.
