خبرگزاری مهر-گروه استانها: بیکاری یکی از مهمترین چالشهای اقتصادی و اجتماعی در کشور است که تأثیرات گستردهای بر زندگی افراد و توسعه ملی دارد؛ استان ایلام هم با وجود ظرفیتهای طبیعی و اقتصادی فراوان، از جمله استانهایی میباشد که با معضل بیکاری دستوپنجه نرم میکند؛ در واقع این استان که به دلیل موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی خود، پتانسیلهای قابلتوجهی برای توسعه دارد، به دلیل کمبود زیرساختهای صنعتی و خدماتی، نرخ بیکاری بالایی را تجربه میکند که این چالش نهتنها بر زندگی مردم تأثیر گذاشته، بلکه روند توسعه پایدار منطقه را نیز کند کرده است.
در این میان زندانیان یکی از اقشار جامعه هستند که بیش از سایر مردم در معرض بیکاری قرار گرفتهاند، زیرا ترکیبی از عوامل اجتماعی، قانونی، روانشناختی همچون نگرشهای منفی، ردپای تبعیض، فقدان حرفهآموزی، ضعف امکانات در زندان، اثرات دوران حبس، برخوردهای ناعادلانه، نبود حمایت قانونی، نداشتن تجربه کاری و محدودیت در پذیرش اجتماعی موجب شده زندانیان پس از آزادی با چالشهای متعددی برای ورود به بازار کار مواجه شوند که آنها را در مقایسه با سایر اقشار جامعه بیشتر در معرض بیکاری قرار دهد.
از این رو اشتغالزایی برای زندانیان یکی از مهمترین اقدامات اصلاحی و تربیتی است که در سنوات اخیر و در اقصی نقاط کشور از جمله استان ایلام مورد توجه قرار گرفته؛ در حقیقت این اقدام نهتنها به کاهش نرخ بازگشت به جرم کمک میکند، بلکه باعث تقویت امنیت اجتماعی و بهبود معیشت خانوادههای زندانیان میشود.
لازم به ذکر است با وجود اقدامات انجامشده برای اشتغالزایی زندانیان در استان ایلام، متأسفانه چالشها و کاستیهایی وجود دارد که نشان میدهد، همچنان نیاز به تلاشهای بیشتری برای بهرهبرداری از ظرفیتهای اشتغالزایی در میان زندانیان وجود دارد.
بیکاری زندانیان و معضلات ناشی از آن
کارشناس اجتماعی در گفتوگو با خبرنگار مهر گفت: بیکاری زندانیان، چه در دوران حبس و چه پس از آزادی، یکی از چالشهای مهم اجتماعی و اقتصادی است که آثار گستردهای بر زندگی فردی، خانوادهها و جامعه همچون افزایش نرخ بازگشت به جرم، فشار اقتصادی بر خانوادهها، کاهش امنیت اجتماعی و عدم بهرهوری اقتصادی دارد.
مهدی آزادی افزود: داشتن سابقه کیفری یکی از مهمترین موانع ورود به بازار کار است؛ چرا که نگرشهای منفی کارفرمایان و جامعه باعث محدود شدن فرصتهای شغلی میشود؛ از سوی دیگر نیز بسیاری از زندانیان قبل از زندان، آموزشهای حرفهای و شغلی کافی ندیدهاند و امکانات موجود در زندانها نیز غالباً محدود است.
آزادی تصریح کرد: این مشکلات با عواملی همچون تبعیض اجتماعی، فقدان حمایتهای قانونی و کمبود مهارتهای شغلی ترکیب شده و زندانیان را به یکی از اقشار آسیبپذیر در بازار کار تبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه بیکاری زندانیان یکی از چالشهای جدی اجتماعی و اقتصادی است که نیازمند توجه ویژه مسئولان و همکاری جامعه است، گفت: با برنامهریزی مناسب و اجرای سیاستهای حمایتی، میتوان زمینهای برای بازتوانی اجتماعی و اشتغال پایدار زندانیان فراهم کرد و آسیبهای ناشی از بیکاری این قشر آسیبپذیر را کاهش داد.
این کارشناس تصریح کرد: به همین سبب باید با برگزاری دورههای مهارتآموزی در زندانها و آموزش مهارتهای شغلی کاربردی، تغییر نگرش جامعه نسبت به زندانیان و پذیرش اجتماعی آنها از طریق تبلیغات و آگاهیبخشی، تصویب قوانین حمایتی برای اشتغال زندانیان و ارائه تسهیلات خوداشتغالی به آنها و تقویت همکاری میان نهادهای دولتی، بخش خصوصی و سازمانهای مردمنهاد برای ایجاد فرصتهای شغلی، اقداماتی اساسی در راستای اشتغالزایی زندانیان لحاظ کرد.
برگزاری دورههای آموزشی برای زندانیان ایلامی
مدیرکل زندانهای استان ایلام در گفتوگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: توسعه اشتغال و ارتقای وضعیت اقتصادی زندانیان و خانوادههای آنها از طریق درآمدزایی و همچنین ایجاد شغل بهمنظور جلوگیری از انحراف زندانیان از جمله مهمترین اقداماتی است که میتواند از بازگشت مجدد مددجویان به بازداشتگاههای کشور جلوگیری کند.
جمشید اسکندری افزود: در این راستا به منظور اشتغالزایی برای مددجویانی که در زندان هستند، با کمک مرکز ثابت فنی و حرفهای در زندان مرکزی ایلام، دورههایی چون برق ساختمان، جوشکاری، آرایشگری، مکانیک خودرو، تعمیر لوازم خانگی، معرقکاری، قلاببافی، گیوهبافی، گوهرتراشی، چرمدوزی، تعمیر موبایل و دستگاههای الکترونیکی و… آموزش داده میشوند.
مدیرکل زندانهای استان ایلام با بیان اینکه زندانیان با کسب گواهی مهارت میتوانند پس از اتمام حبس برای خود شغل ایجاد کنند و کسب درآمد داشته باشند، گفت: بیش از ۵۷ درصد از زندانیان در رشتههای مختلف موفق به کسب گواهی مهارت شدند که در پایان حبس خود میتوانند با دریافت تسهیلات خود اشتغالی که از مرکز امور خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج اعطا میشود، برای خود شغل ایجاد کنند و کسب درآمد داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه برای ۳۰ درصد از زندانیان شغل ایجاد شده است، افزود: ۴۰ درصد از زندانیان در حال یادگیری مهارتهای فنی و حرفهای هستند.
وی عنوان کرد: اولین مرکز ثابت فنی و حرفهای در زندان مرکزی ایلام به منظور آموزش و کسب حرفه زندانیان در رشتههای مختلف، در «زندان مرکزی ایلام» به بهره برداری رسیده است.
اسکندری اظهار کرد: تفاهم نامههایی از سوی این سازمان با فنی و حرفهای به منظور ارائه آموزشهای مهارتی به زندانیان منعقد شده که در این راستا هم اکنون ۲۷ رشته برای این منظور مشخص شده و امکان ارائه وجود دارد.
وی اشتغالزایی را بستر اصلی برای اصلاح زندانیان و در راستای برنامههای فرهنگی و تربیتی دانست و افزود: بیکاری منشأ آسیبهای اجتماعی است، بنابراین مهمترین ابزار اصلاحی و تربیتی در زندانها برطرف کردن بیکاری با اشتغال آفرینی به وسیله زیربنای آن یعنی توسعه حرفه آموزی است؛ که امروز در قالب مرکز ثابت فنی و حرفهای در این استان شکل گرفته است.
در نهایت، برنامهریزی جامع و هماهنگ میان نهادهای دولتی، سازمانهای مردمنهاد و بخش خصوصی، همراه با تغییر نگرش جامعه نسبت به زندانیان، میتواند زمینهای برای اشتغال پایدار این قشر آسیبپذیر و بازگشت بهتر آنان به جامعه فراهم کند.